ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ
Φέτος συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την κατασκευή της Δημοτικής Αγοράς, ενός κτιρίου μεγαλόπρεπου και επιβλητικού που αποτελεί την καρδιά της πόλης μας. Εκατό χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η Δημοτική Αγορά είναι κέντρο πολιτιστικής ανάπτυξης, οικονομικής δραστηριότητας και επικοινωνίας των κατοίκων. Ένα μνημείο που αποτελεί κομμάτι αναπόσπαστο και είναι αρμονικά δεμένο με την ιστορία, τη ζωή, την παρουσία των κατοίκων της πόλης, όπου βρίσκεται.
Εκατό χρόνια, έχουν περάσει απ’ το 1913, που οι πρόγονοί μας, με τόλμη, με όραμα και ιδανικά για την αγαπημένη πόλη, δημιούργησαν το ιστορικό αυτό μνημείο.
Το σχήμα της είναι σταυροειδές με τα 76 καταστήματα της διαταγμένα κατά ομάδες στις τέσσερις κεραίες του σταυρού. Ιδιαίτερα φροντισμένη είναι η κύρια, νότια όψη, κατασκευασμένη εξολοκλήρου από λαξευτό πωρόλιθο, με αρχιτεκτονικά στοιχεία που συνδέονται κυρίως με την τοπική παράδοση, όπως διαμορφώθηκε από την περίοδο της Βενετοκρατίας.
Όμως πόσοι την ξέρουμε αληθινά - πώς χτίσθηκε, πότε και από ποιους, ποιοι ήταν οι πρώτοι ενοικιαστές της και ποια ήταν η πορεία της από το 1913 που εγκαινιάσθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, μέχρι σήμερα;
Έως τις αρχές του 20ού αιώνα τα διάφορα καταστήματα ήταν συγκεντρωμένα κατά ομοειδείς ομάδες σε διάφορα σημεία της πόλης των Χανίων προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στην ασφυκτικά πιεσμένη παλιά πόλη. Από το 1908 συζητείται σε ολομέλεια του Δημοτικού Συμβουλίου το θέμα ανέγερσης Δημοτικής Αγοράς. Το Δημοτικό Συμβούλιο ψηφίζει την πρόταση, που ήταν σε άμεση συνάρτηση και με άλλα έργα ανάπλασης και εξωραϊσμού της πόλης. Στις 8/8/1908 η αρμόδια για την Αγορά επιτροπή ανακοινώνει στο Συμβούλιο το οριστικό σχέδιο του κτιρίου, τις προτάσεις για σχετικές εργασίες (κατάρριψη του φρουρίου, επιχωμάτωση της τάφρου, αποζημίωση ιδιοκτητών, κατασκευή υπόστεγων, κ.λ.π.) καθώς και τον προϋπολογισμό εξόδων του έργου (320.000 δρχ.). Τον Φεβρουάριο του 1909 ο μηχανικός Κ. Δρανδάκης τελειοποιεί τα σχέδια της Αγοράς και συμπληρώνεται έτσι ο σχετικός φάκελος που είχε αρχίσει να καταρτίζει παλαιότερα ο μηχανικός Μιχ. Σαββάκης. Στις 7/12/1910 η Τράπεζα Κρήτης εγκρίνει την παροχή δανείου 300.000 δρχ. με υποθήκη το ίδιο το κτίσμα και τα μελλοντικά ενοίκια των καταστημάτων και στις 23/12/1910 γίνεται δημοπρασία για την εκτέλεση του έργου.
|
Στις 7 Αύγουστου 1911 ορίζεται επιτροπή από τους Δημοτικούς Συμβούλους Μαξ Κρούγερ, Αντ. Μουντάκη, Στυλ. Μπιτσάκη, Κυρ. Ναξάκη, και Μιχ. Σφακιανάκη για την παρακολούθηση και επίβλεψη της εκτέλεσης των έργων της Αγοράς. Την Κυριακή 14 Αυγούστου και ώρα 10 π.μ τελείται ανεπίσημα η κατάθεση του θεμέλιου λίθου της Αγοράς ¨καλουμένων μόνον του κλήρου και του Δημοτικού Συμβουλίου¨. Αρχίζουν οι εργασίες ανέγερσης, απαλλοτριώνονται οι χώροι απέναντι από το εργοστάσιο σιδηρών κατασκευών Μελαμπιανάκη (σημερινή Εθνική Τράπεζα), ισοπεδώνονται τα τείχη με δυναμίτες και προχωρεί η επιχωμάτωση της τάφρου. Αποζημιώνονται οι καταστροφές των καλλιεργειών των λαχανικών και εγκαθίσταται η πετρελαιομηχανή στον Κήπο, για παροχή νερού. Μεγάλο θέμα συζήτησης ήταν η πλακόστρωση των μαγαζιών και των διαδρόμων της Αγοράς
και τελικά αποφασίστηκε η τοποθέτηση
μαρμάρου στο δάπεδο των μαγαζιών, από
το Μπαλί, τον Κεφαλά ή την Αθήνα, ενώ οι διάδρομοι θα στρώνονταν με τσιμέντο ή άσφαλτο. Ως θέμα συζήτησης έρχεται η κατασκευή θυρών (πορτών) στα ιχθυοπωλεία και κρεοπωλεία, για καλύτερο εξαερισμό, με κιγκλιδώματα, ενώ στα υπόλοιπα καταστήματα να υπάρχουν ρολά. Στα υπόλοιπα θέματα, περιλαμβανόταν ο φωτισμός της Αγοράς, η διοχέτευση ομβρίων υδάτων και η κατασκευή κρασπέδων στα εσωτερικά πεζοδρόμια.
και τελικά αποφασίστηκε η τοποθέτηση
μαρμάρου στο δάπεδο των μαγαζιών, από
το Μπαλί, τον Κεφαλά ή την Αθήνα, ενώ οι διάδρομοι θα στρώνονταν με τσιμέντο ή άσφαλτο. Ως θέμα συζήτησης έρχεται η κατασκευή θυρών (πορτών) στα ιχθυοπωλεία και κρεοπωλεία, για καλύτερο εξαερισμό, με κιγκλιδώματα, ενώ στα υπόλοιπα καταστήματα να υπάρχουν ρολά. Στα υπόλοιπα θέματα, περιλαμβανόταν ο φωτισμός της Αγοράς, η διοχέτευση ομβρίων υδάτων και η κατασκευή κρασπέδων στα εσωτερικά πεζοδρόμια.
ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΕΣ
Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Η ΝΕΑ ΑΓΟΡΑ»
Στις 14, 15 &16 Οκτωβρίου 1913 γίνονται οι δημοπρασίες για την ενοικίαση των καταστημάτων της Αγοράς. Η τιμή εκκίνησης για τα κρεοπωλεία είχε ορισθεί 450 δρχ ετησίως ενώ για τα λαχανοπωλεία 550 δρχ. Η καταβολή του τιμήματος θα γινόταν στο τέλος κάθε τριμηνίας, απευθείας στην Τράπεζα Κρήτης, για την εξόφληση των δανείων.
Ωστόσο παρουσιάζεται θέμα με τις θρησκευτικές απαγορεύσεις των μωαμεθανών, καθώς πολλοί μουσουλμάνοι κρεοπώλες εκφράζουν παράπονα, γιατί δεν μπόρεσαν να νοικιάσουν καταστήματα της αγοράς. Στο προς δυσμάς μέρος της στοάς των κρεοπωλείων είχαν μείνει ξενοίκιαστα μαγαζιά , αλλά οι μουσουλμάνοι δεν μπορούσαν να τα νοικιάσουν, γιατί είχαν εγκατασταθεί εκεί και τα κρεοπωλεία του χοιρινού κρέατος και έτσι ο δήμαρχος βρήκε μια συμβιβαστική λύση, να μεταφερθούν από την αντίθετη πλευρά τα ιχθυοπωλεία, ώστε όλη η δεξιά πλευρά να μείνει ελεύθερη. Δημιουργήθηκαν επίσης εξωτερικά δημοτικά, στην Βορεινή πλευρά της αγοράς, εφαπτόμενα με τη σκάλα της εισόδου της. Ο Δήμος εμφανίζεται ευαισθητοποιημένος ως προς την αισθητική και συμμετρία της εξωτερικής όψης της Αγοράς, αλλά και των δικαιωμάτων των καταστηματαρχών να ανοίξουν θύρες προς την σκάλα.
Όπως ήταν φυσικό, υπήρχε επαγγελματική αντιζηλία, μεταξύ των επιχειρηματιών, καθώς στην αγορά στεγάστηκαν κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία και λαχανοπωλεία, γαλακτοπωλεία και οπωροπωλεία, καφενεία και ξενοδοχεία φαγητού, ενώ στο υπ΄ αριθμό 1 κατάστημα στεγάστηκε «Αστυνομικό Τμήμα».
Οι καταστηματάρχες της Αγοράς συγκροτούνται σε σύλλογο με την επωνυμία «Σύλλογος η Νέα Αγορά των Χανίων» και υποβάλλουν το καταστατικό τους στην Πολιτεία.
Ο Πρόεδρος του συλλόγου είναι ο Βαρδής Κανιτσάκης, Αντιπρόεδρος ο Κων/νος Σμυρλάκης και Ιωάννης Ντουρουντάκης, γραμματέας ο Δ Φρατζεσκάκης.
Σύμφωνα με το καταστατικό του ο Σύλλογος προετοιμάζει από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του το 1914 την εορτή του στις 21 Μαΐου. Προσκαλεί μέσω των εφημερίδων τα μέλη του να πάρουν μέρος στην εορταστική τελετή που θα γινόταν μέσα στην Αγορά στις 9π.μ κατά την οποία ο Επίσκοπος Κυδωνίας και Αποκορώνου θα τελούσε αγιασμό.
Στην συνέχεια, ο Σύλλογος επρόκειτο να παραστεί σε δοξολογία στον Καθεδρικό Ναό των Εισοδείων.
Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Η ΝΕΑ ΑΓΟΡΑ»
Στις 14, 15 &16 Οκτωβρίου 1913 γίνονται οι δημοπρασίες για την ενοικίαση των καταστημάτων της Αγοράς. Η τιμή εκκίνησης για τα κρεοπωλεία είχε ορισθεί 450 δρχ ετησίως ενώ για τα λαχανοπωλεία 550 δρχ. Η καταβολή του τιμήματος θα γινόταν στο τέλος κάθε τριμηνίας, απευθείας στην Τράπεζα Κρήτης, για την εξόφληση των δανείων.
Ωστόσο παρουσιάζεται θέμα με τις θρησκευτικές απαγορεύσεις των μωαμεθανών, καθώς πολλοί μουσουλμάνοι κρεοπώλες εκφράζουν παράπονα, γιατί δεν μπόρεσαν να νοικιάσουν καταστήματα της αγοράς. Στο προς δυσμάς μέρος της στοάς των κρεοπωλείων είχαν μείνει ξενοίκιαστα μαγαζιά , αλλά οι μουσουλμάνοι δεν μπορούσαν να τα νοικιάσουν, γιατί είχαν εγκατασταθεί εκεί και τα κρεοπωλεία του χοιρινού κρέατος και έτσι ο δήμαρχος βρήκε μια συμβιβαστική λύση, να μεταφερθούν από την αντίθετη πλευρά τα ιχθυοπωλεία, ώστε όλη η δεξιά πλευρά να μείνει ελεύθερη. Δημιουργήθηκαν επίσης εξωτερικά δημοτικά, στην Βορεινή πλευρά της αγοράς, εφαπτόμενα με τη σκάλα της εισόδου της. Ο Δήμος εμφανίζεται ευαισθητοποιημένος ως προς την αισθητική και συμμετρία της εξωτερικής όψης της Αγοράς, αλλά και των δικαιωμάτων των καταστηματαρχών να ανοίξουν θύρες προς την σκάλα.
Όπως ήταν φυσικό, υπήρχε επαγγελματική αντιζηλία, μεταξύ των επιχειρηματιών, καθώς στην αγορά στεγάστηκαν κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία και λαχανοπωλεία, γαλακτοπωλεία και οπωροπωλεία, καφενεία και ξενοδοχεία φαγητού, ενώ στο υπ΄ αριθμό 1 κατάστημα στεγάστηκε «Αστυνομικό Τμήμα».
Οι καταστηματάρχες της Αγοράς συγκροτούνται σε σύλλογο με την επωνυμία «Σύλλογος η Νέα Αγορά των Χανίων» και υποβάλλουν το καταστατικό τους στην Πολιτεία.
Ο Πρόεδρος του συλλόγου είναι ο Βαρδής Κανιτσάκης, Αντιπρόεδρος ο Κων/νος Σμυρλάκης και Ιωάννης Ντουρουντάκης, γραμματέας ο Δ Φρατζεσκάκης.
Σύμφωνα με το καταστατικό του ο Σύλλογος προετοιμάζει από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του το 1914 την εορτή του στις 21 Μαΐου. Προσκαλεί μέσω των εφημερίδων τα μέλη του να πάρουν μέρος στην εορταστική τελετή που θα γινόταν μέσα στην Αγορά στις 9π.μ κατά την οποία ο Επίσκοπος Κυδωνίας και Αποκορώνου θα τελούσε αγιασμό.
Στην συνέχεια, ο Σύλλογος επρόκειτο να παραστεί σε δοξολογία στον Καθεδρικό Ναό των Εισοδείων.
Τα εγκαίνια της Νέας Αγοράς
Το Σεπτέμβριο του 1913 η ανέγερση της Αγοράς βρισκόταν στο τελικό σχεδόν στάδιο. Έτσι παρουσιάζεται το θέμα του τρόπου λειτουργίας του κτίσματος. Σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στις 23 Σεπτεμβρίου 1913 ψηφίζεται κανονισμός περί αστυνόμευσης του κτίσματος, περί ταξινομήσεως της Αγοράς, περί αγορανόμου.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1913 κα ύστερα από πρόταση του Δημάρχου αποφασίζεται να τεθεί ενεπίγραφος πλάκα στην πρόσοψη της κεντρικής εισόδου της αγοράς , με την χρονολογία της ανοικοδόμησης του κτίσματος και το όνομα του Δημάρχου. Το κείμενο αυτό βρίσκεται στην εντοιχισμένη ως σήμερα πλάκα πάνω από την κεντρική είσοδο της αγοράς και λέει «ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΝΙΩΝ».
Η τελετή των εγκαινίων της αγοράς αποφασίστηκε και εντάχθηκε στις χαρμόσυνες εκδηλώσεις της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εκφράσει την επιθυμία να εγκαινιάσει ο ίδιος το μεγαλόπνοο αυτό έργο. Η τελετή της ένωσης γίνεται την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου στις 11π.μ, ο Βενιζέλος συγκινημένος εγκαινιάζει την νέα αγορά, παρουσία του Γενικού Διοικητή Λουκά Κανακάρη, του Δημάρχου Εμμ. Μουντάκη, του Νομάρχη του Δημοτικού Συμβουλίου και όλων των Διοικητικών και Στρατιωτικών Αρχών και βέβαια πλήθους κόσμου.
Το Σεπτέμβριο του 1913 η ανέγερση της Αγοράς βρισκόταν στο τελικό σχεδόν στάδιο. Έτσι παρουσιάζεται το θέμα του τρόπου λειτουργίας του κτίσματος. Σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στις 23 Σεπτεμβρίου 1913 ψηφίζεται κανονισμός περί αστυνόμευσης του κτίσματος, περί ταξινομήσεως της Αγοράς, περί αγορανόμου.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1913 κα ύστερα από πρόταση του Δημάρχου αποφασίζεται να τεθεί ενεπίγραφος πλάκα στην πρόσοψη της κεντρικής εισόδου της αγοράς , με την χρονολογία της ανοικοδόμησης του κτίσματος και το όνομα του Δημάρχου. Το κείμενο αυτό βρίσκεται στην εντοιχισμένη ως σήμερα πλάκα πάνω από την κεντρική είσοδο της αγοράς και λέει «ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΝΙΩΝ».
Η τελετή των εγκαινίων της αγοράς αποφασίστηκε και εντάχθηκε στις χαρμόσυνες εκδηλώσεις της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εκφράσει την επιθυμία να εγκαινιάσει ο ίδιος το μεγαλόπνοο αυτό έργο. Η τελετή της ένωσης γίνεται την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου στις 11π.μ, ο Βενιζέλος συγκινημένος εγκαινιάζει την νέα αγορά, παρουσία του Γενικού Διοικητή Λουκά Κανακάρη, του Δημάρχου Εμμ. Μουντάκη, του Νομάρχη του Δημοτικού Συμβουλίου και όλων των Διοικητικών και Στρατιωτικών Αρχών και βέβαια πλήθους κόσμου.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
Το Δημοτικό Συμβούλιο εγκρίνει νέο σχέδιο σύμβασης με την Τράπεζα Κρήτης για εσωτερική πλακόστρωση, κατασκευή οχετού, για κατασκευή δικτυωτών κλουβών στα κρεοπωλεία και μαρμάρινα τραπέζια στα ιχθυοπωλεία όπως και για κατασκευή υδρορροών .
Οι χώροι γύρω από την Αγορά είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται κατάλληλα ώστε να «αναπνέει» αλλά και να αναδεικνύεται το κτίσμα. Αποφασίζεται να διαπλατυνθεί η πρόσβαση στην Αγορά, με την κατεδάφιση δημοτικών μαγαζιών και απαλλοτρίωση άλλων.
Η Αγορά δεντροφυτεύεται, διανοίγεται η πλατεία, απομακρύνονται οι άλλοτε εγκατεστημένοι εκεί στάβλοι, ορίζεται νυχτοφύλακας, βάφονται τα υαλοσκέπαστρα με ελαιόχρωμα λευκό για να μην μπαίνει ο ήλιος και χαλούν τα προϊόντα και ελέγχεται από Αστίατρο.
Το Δημοτικό Συμβούλιο εγκρίνει νέο σχέδιο σύμβασης με την Τράπεζα Κρήτης για εσωτερική πλακόστρωση, κατασκευή οχετού, για κατασκευή δικτυωτών κλουβών στα κρεοπωλεία και μαρμάρινα τραπέζια στα ιχθυοπωλεία όπως και για κατασκευή υδρορροών .
Οι χώροι γύρω από την Αγορά είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται κατάλληλα ώστε να «αναπνέει» αλλά και να αναδεικνύεται το κτίσμα. Αποφασίζεται να διαπλατυνθεί η πρόσβαση στην Αγορά, με την κατεδάφιση δημοτικών μαγαζιών και απαλλοτρίωση άλλων.
Η Αγορά δεντροφυτεύεται, διανοίγεται η πλατεία, απομακρύνονται οι άλλοτε εγκατεστημένοι εκεί στάβλοι, ορίζεται νυχτοφύλακας, βάφονται τα υαλοσκέπαστρα με ελαιόχρωμα λευκό για να μην μπαίνει ο ήλιος και χαλούν τα προϊόντα και ελέγχεται από Αστίατρο.
Η Αγορά το 1950
Πώς γιορτάστηκαν τα 100 χρόνια λειτουργίας της
Σειρά εκδηλώσεων διοργάνωσε ο Δήμος Χανίων στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την έναρξη λειτουργίας της Δημοτικής Αγοράς. Οι εκδηλώσεις εντάχθηκαν στον λαμπρό εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Σειρά εκδηλώσεων διοργάνωσε ο Δήμος Χανίων στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την έναρξη λειτουργίας της Δημοτικής Αγοράς. Οι εκδηλώσεις εντάχθηκαν στον λαμπρό εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
ΜΗΝΑΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Την εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό του ο αντιδήμαρχος Χανίων, αρμόδιος για θέματα Πολιτισμού κ. Δημήτριος Λειψάκης ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι «η Δημοτική Αγορά των Χανίων και ο χώρος, που την περιβάλλει, θα θυμίζουν εικόνα του 1913», εξηγώντας ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση θα αποτελεί αναπαράσταση των όσων συνέβαιναν εκείνη την εποχή στον χώρο. Ο κ. Λειψάκης γνωστοποίησε ότι θα προσφερθεί στους πολίτες σάμαλι, χαρουμπία, στραγάλια, σταφίδες και κάστανα, ενώ ο “λούστρος” θα περιμένει τους περαστικούς για να καθαρίσει τα παπούτσια τους. Παράλληλα γύρω από το Μνημείο των Χανίων θα βρίσκονται άντρες και γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές, μέλη παραδοσιακών Συλλόγων θα χορεύουν, ενώ στον δρόμο μπροστά από την Αγορά θα υπάρχουν παλιά αυτοκίνητα και άμαξες.
Την εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό του ο αντιδήμαρχος Χανίων, αρμόδιος για θέματα Πολιτισμού κ. Δημήτριος Λειψάκης ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι «η Δημοτική Αγορά των Χανίων και ο χώρος, που την περιβάλλει, θα θυμίζουν εικόνα του 1913», εξηγώντας ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση θα αποτελεί αναπαράσταση των όσων συνέβαιναν εκείνη την εποχή στον χώρο. Ο κ. Λειψάκης γνωστοποίησε ότι θα προσφερθεί στους πολίτες σάμαλι, χαρουμπία, στραγάλια, σταφίδες και κάστανα, ενώ ο “λούστρος” θα περιμένει τους περαστικούς για να καθαρίσει τα παπούτσια τους. Παράλληλα γύρω από το Μνημείο των Χανίων θα βρίσκονται άντρες και γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές, μέλη παραδοσιακών Συλλόγων θα χορεύουν, ενώ στον δρόμο μπροστά από την Αγορά θα υπάρχουν παλιά αυτοκίνητα και άμαξες.
Έπειτα στο βήμα ανέβηκε η πρώην διευθύντρια του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης κα Ζαχαρένια Σημαντηράκη, η οποία αναφέρθηκε στην περίοδο που θεμελιώθηκε η Δημοτική Αγορά υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: “ Η Αγορά εγκαινιάσθηκε επίσημα από τον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, τρεις μέρες μετά την επίσημη ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, δηλαδή στις 4 Δεκεμβρίου του 1913. Γι’ αυτό και οι εκδηλώσεις μας θα κρατήσουν όλο τον μήνα, κατά διαστήματα βέβαια και με ξεναγήσεις μέσα στην Αγορά και με φωτογραφικό υλικό που θα υπάρχει στο κέντρο της Αγοράς από την εκατονταετία αυτή της λειτουργίας της και με άλλες εκδηλώσεις με κορύφωση βέβαια στις 4 Δεκεμβρίου που θα γίνει η μεγάλη εκδήλωση μέσα στο μνημείο. Το μνημείο σήμα κατατεθέν και η αγαπημένη «γιαγιά της πόλης» μας καλεί να την γιορτάσουμε, να την αγαπούμε, να την διατηρούμε και να την χαιρόμαστε…”.
Ο Δήμαρχος Χανίων, Μανώλης Σκουλάκης δήλωσε χαρακτηριστικά: «“Ο Δήμος μας σε συνεργασία με τον Σύλλογο Καταστηματαρχών Δημοτικής Αγοράς διοργάνωσε σειρά εκδηλώσεων, προκειμένου να τιμήσουμε τη Δημοτική μας Αγορά, η οποία είναι χαρακτηρισμένη ως διατηρητέο μνημείο από το 1980 και αποτελεί αρχιτεκτονικό θησαυρό, τον οποίο επισκέπτονται σε όλη τη διάρκεια του έτους χιλιάδες τουρίστες».
Για μεγαλειώδη γιορτή έκανε λόγο από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Συλλόγου Καταστηματαρχών Δημοτικής Αγοράς, Γεώργιος Τραχαλάκης, η οποία έχει ως στόχο, όπως υπογράμμισε, να τιμήσει το Μνημείο.
Ο Δήμαρχος Χανίων, Μανώλης Σκουλάκης δήλωσε χαρακτηριστικά: «“Ο Δήμος μας σε συνεργασία με τον Σύλλογο Καταστηματαρχών Δημοτικής Αγοράς διοργάνωσε σειρά εκδηλώσεων, προκειμένου να τιμήσουμε τη Δημοτική μας Αγορά, η οποία είναι χαρακτηρισμένη ως διατηρητέο μνημείο από το 1980 και αποτελεί αρχιτεκτονικό θησαυρό, τον οποίο επισκέπτονται σε όλη τη διάρκεια του έτους χιλιάδες τουρίστες».
Για μεγαλειώδη γιορτή έκανε λόγο από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Συλλόγου Καταστηματαρχών Δημοτικής Αγοράς, Γεώργιος Τραχαλάκης, η οποία έχει ως στόχο, όπως υπογράμμισε, να τιμήσει το Μνημείο.
ΓΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΥΜΙΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
«Γιορτινό κλίμα με χορούς, τραγούδια και κεράσματα σήμερα στη Δημοτική Αγορά. Άμαξες, παλιά οχήματα, μοτοσικλέτες, πλανόδιοι μικροπωλητές, φωτογράφοι και λούστροι ξύπνησαν μνήμες μιας άλλης εποχής, σκορπώντας χαμόγελα στους εκατοντάδες Χανιώτες, αλλά και ξένους που βρέθηκαν στα εκατοντάχρονα γενέθλια λειτουργίας του ιστορικού κτηρίου.
Η χαρουπία, ένα αγαπημένο ποτό της παλιάς εποχής για τους περισσότερους, έγινε γνωστό στη νεολαία που το αγνοούσε, ενώ άνθρωποι ηλικίας άνω των 50 ετών θυμήθηκαν τα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια με τους πλανόδιους ηλικιωμένους πωλητές της χαρουπίας, με το καροτσάκι τους να την πωλούν. Το ίδιο φαινόμενο απόλαυσαν επίσης και με τους πλανόδιους μικροπωλητές που πουλούσαν καβουρμάδες, κουλούρια, στραγάλια, φιστίκια, σάμαλι, καθώς και με τους λούστρους που έβαφαν παπούτσια για οικονομική ενίσχυση των αναγκών αλληλεγγύης Δ.Ε. Σούδας.
«Γιορτινό κλίμα με χορούς, τραγούδια και κεράσματα σήμερα στη Δημοτική Αγορά. Άμαξες, παλιά οχήματα, μοτοσικλέτες, πλανόδιοι μικροπωλητές, φωτογράφοι και λούστροι ξύπνησαν μνήμες μιας άλλης εποχής, σκορπώντας χαμόγελα στους εκατοντάδες Χανιώτες, αλλά και ξένους που βρέθηκαν στα εκατοντάχρονα γενέθλια λειτουργίας του ιστορικού κτηρίου.
Η χαρουπία, ένα αγαπημένο ποτό της παλιάς εποχής για τους περισσότερους, έγινε γνωστό στη νεολαία που το αγνοούσε, ενώ άνθρωποι ηλικίας άνω των 50 ετών θυμήθηκαν τα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια με τους πλανόδιους ηλικιωμένους πωλητές της χαρουπίας, με το καροτσάκι τους να την πωλούν. Το ίδιο φαινόμενο απόλαυσαν επίσης και με τους πλανόδιους μικροπωλητές που πουλούσαν καβουρμάδες, κουλούρια, στραγάλια, φιστίκια, σάμαλι, καθώς και με τους λούστρους που έβαφαν παπούτσια για οικονομική ενίσχυση των αναγκών αλληλεγγύης Δ.Ε. Σούδας.
Μεγάλη εντύπωση έκαναν και τα αυτοκίνητα, όπως και οι μοτοσυκλέτες περασμένων δεκαετιών που είχαν παραταχθεί κοντά με τους αμαξάδες, απογόνους παλιών επαγγελματιών στο είδος αυτό που χρησίμευε για τη μετακίνηση των πολιτών στις συνοικίες της πόλης. Στην εκδήλωση των γενεθλίων για τα 100 χρόνια λειτουργίας της Δημοτικής Αγοράς συμμετείχαν παραδοσιακοί χορευτικοί Σύλλογοι, όπως και παραδοσιακό μουσικό σχήμα. Ένα μεγάλο γλέντι άρχισε με τους χορευτές και τις χορεύτριες των Συλλόγων να χορεύουν ζώνοντας ολόγυρά του το θαυμάσιο από αρχιτεκτονικής τέχνης κτήριο, που από το 1980 έχει χαρακτηρισθεί μνημείο».
Η Δημοτική Αγορά Χανίων, το τεράστιο κτίσμα των 4.000 τ.μ., σε περιβάλλοντα χώρο 17.200 τ.μ., αποτελεί την "καρδιά» της πόλης. Κτίσμα πρωτότυπο και μελετημένο, αποτελεί όχι μόνο κέντρο μεγάλης επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και μια χειροπιαστή εικόνα της ιδέας της Αγοράς της Αρχαίας Ελλάδας.
Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
Η ομάδα που ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο άρθρο, ο Αντώνης, ο Νίκος, η Ελπίδα κι ο Ηλίας, πήγαμε στη Δημοτική Αγορά για να πάρουμε συνεντεύξεις από κάποιους ενοίκους της.
Παρακάτω παρουσιάζονται τρεις απ’ αυτές :
Η ομάδα που ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο άρθρο, ο Αντώνης, ο Νίκος, η Ελπίδα κι ο Ηλίας, πήγαμε στη Δημοτική Αγορά για να πάρουμε συνεντεύξεις από κάποιους ενοίκους της.
Παρακάτω παρουσιάζονται τρεις απ’ αυτές :
κ.ΓιώργοςΤραχαλάκης(κρεοπωλείο)
· -Πόσα χρόνια βρίσκεται εδώ το μαγαζί σας;
-Απ’ το 1970.
· -Πάει από γενιά σε γενιά;
-Ο πατέρας μου το είχε, αλλά λίγα χρόνια. Εγώ είμαι εδώ 40 χρόνια.
· -Είναι πολλοί οι μόνιμοι πελάτες που έχετε;
-Πολλοί, όσοι ζουν.....
· -Τι είναι αυτό που σας αρέσει στη Δημοτική Αγορά;
-Πρώτα απ’ όλα, η παράδοση, που ελκύει όλους τους Χανιώτες και δεύτερον, ότι
εδώ στην Αγορά πωλούνται μοναδικά προϊόντα σε ποιότητα και ότι είναι ένας
χώρος συγκέντρωσης που μπορεί να δεις τον καθένα περισσότερο από μία
φορά το χρόνο.
· -Έχετε να μας διηγηθείτε μια ξεχωριστή ιστορία;
-Μια χρονιά, γύρω στο 1980- τότε ανοίγαμε πολύ πρωί , επειδή δεν υπήρχαν
πολλά μαγαζιά εκτός απ’ την Αγορά-, ήρθαμε εδώ 5:30 η ώρα το πρωί , κάποια
στιγμή, θέλαμε να βγούμε έξω, να πάμε να φορτώσουμε,, πάμε να βγούμε κι είχε
μισό μέτρο χιόνι. Δεν μπορούσαμε να πάμε ούτε στην τουαλέτα. Έχω δει πάρα
πολλά. Την Αγορά -επειδή είμαι εδώ πολλά χρόνια- την έχουν επισκεφθεί
από πρωθυπουργοί, μέχρι ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Απ’ αυτούς που θυμάμαι
εγώ τώρα, πέρασε ο πρώην πρωθυπουργός της Γερμανίας και πολλοί..άλλοι. Έχω
ζήσει ολόκληρη ιστορία εδώ μέσα. Αυτά. Να σας πω επίσης ότι λειτουργούσαν
33 κρεοπωλεία εδώ πέρα, 10 ψαράδικα και όλα τα άλλα ήταν παραδοσιακά
παντοπωλεία, 1 καφενείο και μια μπυραρία. Όλα τα άλλα ήταν κυρίως μπακάλικα.
-Τι είναι αυτό που νομίζετε ότι τραβάει τον κόσμο στην Αγορά;
- Καταρχήν, είναι το πρώτο εμπορικό κέντρο που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα, είναι
δηλαδή ένα πρότυπο εμπορικό κέντρο. Αυτό είναι ένα κίνητρο που δίνει
στους επισκέπτες και δεύτερον, εδώ πωλούνται μοναδικά προϊόντα, επειδή οι καταστηματάρχες, πουλάνε κάτι εξειδικευμένο, όπως τα τυροκομικά, το κρέας κλπ, προσεγμένης ποιότητος και έρχονται από τη Ρωσία, απ’ τη Γερμανία, απ’την Αυστραλία, να πάει στην Δημοτική Αγορά, να βρει τυρί, μέλι, κρέας, που θα είναι μοναδικό και θα το ψωνίσει και γι’ αυτό επιβιώνουμε εδώ μέσα. Αυτοί μας στηρίζουν κυρίως, γιατί τα supermarket βέβαια, μας έχουν κάνει μεγάλη ζημιά, αλλά αυτοί, που είναι γνώστες των πραγμάτων και ξέρουν την παράδοση, μας στηρίζουν και επιβιώνουμε.
· -Τι είναι αυτό που θα θέλατε να αλλάξει για να γίνει καλύτερη η Αγορά;
-Πρώτον να της γίνει μία επισκευή, γιατί το χειμώνα αντιμετωπίζουμε προβλήματα, δεύτερον, να γίνει ένα ομοιόμορφο σύνολο, όπως ήτανε παλιά, με ομοιόμορφα κιόσκια, πλακόστρωτο κάτω και τρίτον να επανέλθουν τα καταστήματα στην πρότερη θέση - μπορεί να μην είναι σ’ αυτή που ήταν κάποτε, αλλά τουλάχιστον να εξυπηρετούν το σκοπό που έχουν φτιαχτεί να λειτουργούν.
κ.Χαλαβατζάκης (τουριστικό μαγαζί)
· -Από πότε λειτουργεί αυτό το κατάστημα;
- Από τότε που ιδρύθηκε η Αγορά.
· -Δηλαδή περνά από γενιά σε γενιά;
-Ναι, ήταν του παππού μου, μετά πήγε στον πατέρα μου και μετά σε εμένα.
· -Έχετε κάποιους μόνιμους πελάτες που έρχονται εδώ;
-Όχι, μόνιμοι τώρα δεν υπάρχουν, γιατί είναι οι τουρίστες, είναι και ντόπιοι βέβαια.
· -Σας έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση;
-Και βέβαια με έχει επηρεάσει.
· -Τι είναι αυτό που σας αρέσει πιο πολύ στην Αγορά;
-Είναι το γεγονός ότι παρέχει ποικιλία προϊόντων, τα πάντα.
· -Τι νομίζετε ότι είναι αυτό που τραβάει τον κόσμο στην Αγορά;
-Το σχήμα της και τα προϊόντα που είναι μέσα.
· -Τι είναι αυτό που θα θέλατε να αλλάξει για να γίνει καλύτερη;
-Η σκεπή, να φτιαχτεί. Μπάζει νερά το χειμώνα.
· -Πώς αντιμετωπίζετε αυτό το πρόβλημα;
-Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, χρησιμοποιούμε ομπρέλες.
κ.Τζινευράκης (ιχθυοπωλείο)
· Το μαγαζί σας βρίσκεται εδώ πολλά χρόνια;
Απ’ το 1913, 100 χρόνια.
· Πάει από γενιά σε γενιά;
Ναι, είναι οικογενειακή επιχείρηση.
· Έχετε μόνιμους πελάτες που έρχονται εδώ;
Η Αγορά μόνο με μόνιμους πελάτες δουλεύει.
· Τι είναι αυτό που σας αρέσει περισσότερο στην Αγορά;
Το κτήριο, γενικά, είναι στο κέντρο της πόλης και έχει πολλά πλεονεκτήματα.
· Έχετε να μας διηγηθείτε κάποια ξεχωριστή ιστορία;
Να μια ιστορία ( δείχνει μία γάτα που προσπαθεί να ανέβει στον πάγκο με τα ψάρια)
· Τι νομίζετε πως είναι αυτό που τραβάει τον κόσμο;
Η Αγορά ελκύει είναι όπως η Ακρόπολη στην Αθήνα.
· Τι είναι αυτό που νομίζετε ότι πρέπει να αλλάξει για να γίνει καλύτερη;
Να ανακαινιστεί το κτήριο. Δημιουργούνται μεγάλα προβλήματα το χειμώνα.
· Σας έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση;
Οπωσδήποτε. Αλλά είμαστε χρόνια εδώ και μας ξέρουν κι έρχονται.
· -Πόσα χρόνια βρίσκεται εδώ το μαγαζί σας;
-Απ’ το 1970.
· -Πάει από γενιά σε γενιά;
-Ο πατέρας μου το είχε, αλλά λίγα χρόνια. Εγώ είμαι εδώ 40 χρόνια.
· -Είναι πολλοί οι μόνιμοι πελάτες που έχετε;
-Πολλοί, όσοι ζουν.....
· -Τι είναι αυτό που σας αρέσει στη Δημοτική Αγορά;
-Πρώτα απ’ όλα, η παράδοση, που ελκύει όλους τους Χανιώτες και δεύτερον, ότι
εδώ στην Αγορά πωλούνται μοναδικά προϊόντα σε ποιότητα και ότι είναι ένας
χώρος συγκέντρωσης που μπορεί να δεις τον καθένα περισσότερο από μία
φορά το χρόνο.
· -Έχετε να μας διηγηθείτε μια ξεχωριστή ιστορία;
-Μια χρονιά, γύρω στο 1980- τότε ανοίγαμε πολύ πρωί , επειδή δεν υπήρχαν
πολλά μαγαζιά εκτός απ’ την Αγορά-, ήρθαμε εδώ 5:30 η ώρα το πρωί , κάποια
στιγμή, θέλαμε να βγούμε έξω, να πάμε να φορτώσουμε,, πάμε να βγούμε κι είχε
μισό μέτρο χιόνι. Δεν μπορούσαμε να πάμε ούτε στην τουαλέτα. Έχω δει πάρα
πολλά. Την Αγορά -επειδή είμαι εδώ πολλά χρόνια- την έχουν επισκεφθεί
από πρωθυπουργοί, μέχρι ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Απ’ αυτούς που θυμάμαι
εγώ τώρα, πέρασε ο πρώην πρωθυπουργός της Γερμανίας και πολλοί..άλλοι. Έχω
ζήσει ολόκληρη ιστορία εδώ μέσα. Αυτά. Να σας πω επίσης ότι λειτουργούσαν
33 κρεοπωλεία εδώ πέρα, 10 ψαράδικα και όλα τα άλλα ήταν παραδοσιακά
παντοπωλεία, 1 καφενείο και μια μπυραρία. Όλα τα άλλα ήταν κυρίως μπακάλικα.
-Τι είναι αυτό που νομίζετε ότι τραβάει τον κόσμο στην Αγορά;
- Καταρχήν, είναι το πρώτο εμπορικό κέντρο που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα, είναι
δηλαδή ένα πρότυπο εμπορικό κέντρο. Αυτό είναι ένα κίνητρο που δίνει
στους επισκέπτες και δεύτερον, εδώ πωλούνται μοναδικά προϊόντα, επειδή οι καταστηματάρχες, πουλάνε κάτι εξειδικευμένο, όπως τα τυροκομικά, το κρέας κλπ, προσεγμένης ποιότητος και έρχονται από τη Ρωσία, απ’ τη Γερμανία, απ’την Αυστραλία, να πάει στην Δημοτική Αγορά, να βρει τυρί, μέλι, κρέας, που θα είναι μοναδικό και θα το ψωνίσει και γι’ αυτό επιβιώνουμε εδώ μέσα. Αυτοί μας στηρίζουν κυρίως, γιατί τα supermarket βέβαια, μας έχουν κάνει μεγάλη ζημιά, αλλά αυτοί, που είναι γνώστες των πραγμάτων και ξέρουν την παράδοση, μας στηρίζουν και επιβιώνουμε.
· -Τι είναι αυτό που θα θέλατε να αλλάξει για να γίνει καλύτερη η Αγορά;
-Πρώτον να της γίνει μία επισκευή, γιατί το χειμώνα αντιμετωπίζουμε προβλήματα, δεύτερον, να γίνει ένα ομοιόμορφο σύνολο, όπως ήτανε παλιά, με ομοιόμορφα κιόσκια, πλακόστρωτο κάτω και τρίτον να επανέλθουν τα καταστήματα στην πρότερη θέση - μπορεί να μην είναι σ’ αυτή που ήταν κάποτε, αλλά τουλάχιστον να εξυπηρετούν το σκοπό που έχουν φτιαχτεί να λειτουργούν.
κ.Χαλαβατζάκης (τουριστικό μαγαζί)
· -Από πότε λειτουργεί αυτό το κατάστημα;
- Από τότε που ιδρύθηκε η Αγορά.
· -Δηλαδή περνά από γενιά σε γενιά;
-Ναι, ήταν του παππού μου, μετά πήγε στον πατέρα μου και μετά σε εμένα.
· -Έχετε κάποιους μόνιμους πελάτες που έρχονται εδώ;
-Όχι, μόνιμοι τώρα δεν υπάρχουν, γιατί είναι οι τουρίστες, είναι και ντόπιοι βέβαια.
· -Σας έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση;
-Και βέβαια με έχει επηρεάσει.
· -Τι είναι αυτό που σας αρέσει πιο πολύ στην Αγορά;
-Είναι το γεγονός ότι παρέχει ποικιλία προϊόντων, τα πάντα.
· -Τι νομίζετε ότι είναι αυτό που τραβάει τον κόσμο στην Αγορά;
-Το σχήμα της και τα προϊόντα που είναι μέσα.
· -Τι είναι αυτό που θα θέλατε να αλλάξει για να γίνει καλύτερη;
-Η σκεπή, να φτιαχτεί. Μπάζει νερά το χειμώνα.
· -Πώς αντιμετωπίζετε αυτό το πρόβλημα;
-Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, χρησιμοποιούμε ομπρέλες.
κ.Τζινευράκης (ιχθυοπωλείο)
· Το μαγαζί σας βρίσκεται εδώ πολλά χρόνια;
Απ’ το 1913, 100 χρόνια.
· Πάει από γενιά σε γενιά;
Ναι, είναι οικογενειακή επιχείρηση.
· Έχετε μόνιμους πελάτες που έρχονται εδώ;
Η Αγορά μόνο με μόνιμους πελάτες δουλεύει.
· Τι είναι αυτό που σας αρέσει περισσότερο στην Αγορά;
Το κτήριο, γενικά, είναι στο κέντρο της πόλης και έχει πολλά πλεονεκτήματα.
· Έχετε να μας διηγηθείτε κάποια ξεχωριστή ιστορία;
Να μια ιστορία ( δείχνει μία γάτα που προσπαθεί να ανέβει στον πάγκο με τα ψάρια)
· Τι νομίζετε πως είναι αυτό που τραβάει τον κόσμο;
Η Αγορά ελκύει είναι όπως η Ακρόπολη στην Αθήνα.
· Τι είναι αυτό που νομίζετε ότι πρέπει να αλλάξει για να γίνει καλύτερη;
Να ανακαινιστεί το κτήριο. Δημιουργούνται μεγάλα προβλήματα το χειμώνα.
· Σας έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση;
Οπωσδήποτε. Αλλά είμαστε χρόνια εδώ και μας ξέρουν κι έρχονται.
Γιάννης Κουφιδάκης, Ελπίδα Κασελάκη, Νίκος Μπουρδαντωνάκης (Β1),Αντώνης Μπαλαντινάκης,Ηλίας Νικολαράκης (Β2)
Πηγές: Χανιώτικα Νέα, flash news, ”100 χρόνια Δημοτική Αγορά»(Ζαχαρένια Σημαντηράκη)
Πηγές: Χανιώτικα Νέα, flash news, ”100 χρόνια Δημοτική Αγορά»(Ζαχαρένια Σημαντηράκη)